Çocuktuk aslında bazen biraz az, bazen biraz fazla ama her zaman çocuktuk.
Her zaman özledik o günleri üstelik.
..Biz o harika dönemin çocuklarıydık..
Fazla abartmadan tadını kaçırmadan bir bakalım neler yaşamışız.
1) Ihmar Ittavil---------Uzun Eşşek
Oynanışı : Öncelikle bir hakem seçilir. Hakem "Yastık" olarak adlandırılır. Uzun eşek hakem olmadan oynanamaz.
Oyuncular eşit sayıda iki gruba ayrılır. Bir grubun en az 3 kişi olması gerekir. İlk "yatacak" takım kura ile belirlenir. Yastık sırtını bir duvar veya ağaç gibi sağlam bir yüzeye dayar. Yatacak takımın ilk oyuncusu kafasını yastığın bacakları arasına sokarak omuzlarını yastığın bacaklarına dayar, takımın diğer üyeleri de kafalarını sırayla öndeki arkadaşlarının bacakları arasına koyarak, öndeki arkadaşların bacaklarına sarılırlar.
İkinci takım mensupları koşarak sırayla diğer takımın sırtına atlar ve bir eşeğe biner gibi otururlar.Atlamanın şiddetiyle yatanlar ahhhh, uhhh, ihh, ohhh gibi sesler çıkarabilirler. Bu gibi seslere alışmanız gerekir. Ayrıca uzun eşeğin önemli kurallarından biri de hep atlayan birinin olabileceğidir. Yani bir kişi seçilebilir. Bu isteğe kalmış. Her iki gruba da atlar. Fakat hiç yatmaz.
Atladıktan sonra yukarıdakilerin hareket etmeleri yasaktır. Birinci amaç yatan takımı atlamanın şiddetiyle devirmektir. Devrilen takım tekrar yatar. Atlayanlar yere değerse kaybetmiş olurlar ama yatmazlar yerine sayışma yapılılır ve yatacak grup böyle belirlenir.
2) Goge
3) Fırfara
Gazoz kapağı ilk önce güzelce düzleştirilir.gazoz kapağına paralel iki delik açılır ve deliklere ip geçirilerek ucları bir birne bağlanır. sağ ve sol baş parmaklara ip geçirilir ve ip öne doğru birbirne dolamak süretiyle çevrilir. yay haline gelinceye kadar dönderilen ip ters istikamete eller açılıp kapanarak gazoz kapağının hızla dönmesi sağlanır.
4) Çekkudims
Çocukların hatta gençlerinde zevkle oynadığı oyunlardan bir tanesidir. Yağmurların başlaması ve toprağın çamurlaşmasıyla oynanan çekudıms, iki veya bir kaç kişiylede oynanır. Çocukların ince odunlardan seçtikleri çomakların uçlarını sivrilterek hızla yere diklemesine vurarak yere batırmaya çalışırlar. Rakip taraf yere batırılmış çomağı kendi çomağını teknik ve sert bir şekilde vurarak yere batık şekilde duran çomağı hem düşürüp hemde kendi çomağını yere batırmasıyla veya yerde yatık şekilde duran çomağa dokundurarak kendi çomağının dik durmasıyla kazanılan bir oyundur.
5) Dik u Mirişk
6) Mıhtıboye---------Saklanbaç
Saklambaç en az 3 kişiyle oynanır. Oyuncular aralarında sayışarak veya parmak tutuşarak bir ebe seçerler. Bu ebe bir duvar ya da ağaca önünü dönerek sayar. Ebe en az 25 ya da 50 ye kadar sesli sesli sayar. Bu sırada diğer oyuncular da ebe saymayı bitirene kadar farklı veya aynı yerlere saklanırlar. Ebe, saymayı bitirince “Önüm arkam, sağım solum sobe,oldu, bitti” diye bağırır ve gözünü açar. Saklanan diğer oyuncuları bulmaya çalışır. Diğer oyuncular ise ebe kalenin başından ayrıldığını görünce ebenin saydığı yere ebeden önce ve ona yakalanmadan gelirlerse “sobe” diyerek ebeyi sobeler. Sobeleyen kişiler ebe olmaz. Ondan sonra ebe diğerlerini bulmaya çalışır. Ebe bulduğu kişinin adını yüksek sesle söylemek zorundadır. Eğer ebe bir kişiyi görüp de onun adını yanlış söylerse diğer oyuncular saklandığı yerden çıkar ve “çamlak çömlek patladı”diye bağırırlar ve ebe ebeliğe devam eder. Ebe, saklananları bulamazsa “çay demledim çık”diyerek oyunu yeniden başlatır.
8) Tıppış---
Birden fazla kişiyle oynanır.
Beş tane yuvarlak taşla oynanır.
Oyunun aşamaları şöyledir.
Birler: Taşlar serbest yere bırakılır. Ebe yerdeki taşlardan uygun olanını seçer. Seçtiği taşı havaya atar. Her attığında yerden bir taş alıp havaya attığı taşı yakalar. Yerdeki taş bitinceye kadar işlem devam eder. Eğer havaya attığı taşı kapamaz veya yerden almak istediği taştan başka taşa dokunursa oynama hakkını arkadaşı kazanır.
İkiler: Taşlar yere bırakılır. Taşların içinden uygun olanı ele alınır. Yerdeki taşlar ikişerli olarak alınmaya çalışılır.
Üçler: Taşlar yere atılır taşın biri tekli olarak ele alınır. Diğer üçü tek seferde alınmaya çalışılır.
Dörtler: Taşlardan uygun olan bir tanesi havaya atılır. Yerde kalan dört taş bir seferde alınmaya çalışılır.
Dedeler: Taşlar yere atılır. Başparmak ve şahadet parmağının arası açılarak bir kale görüntüsü verilmeye çalışılır. Oyuncu yerden bir tane uygun taşı eline alır. Rakip oyuncu en son parmağın arasından geçecek taşı seçer. Bu taş diğer taşların parmaklar arasından geçirilmesine engel olacak taştır. Oyuncu eline aldığı taşı havaya atar. Havaya attığı esnada yerdeki taşı kaleden geçirmeye çalışır. Bunun için iki hakkı vardır. Birinci seferde taşı düzeltir. İkinci seferde taşı parmakları arasından geçirir. Eğer bu esnada taşı başka bir taşa çarptırır veya havaya attığı taşı kapamazsa hakkını rakip oyuncuya verir. Tüm bunlardan sonra oyunun final bölümüne geçilir. Taşların tamamı avucunun içinde hafifçe yukarı doğru atılır ve avucun tersiyle taşlar tutulmaya çalışılır. Avucunun tersinde en çok taş kalan oyuncu oyunu kazanır.
9) Riğeyet------- Misket Oyunu
ebe avuçlarıyla dizkapaklarından destek alacak şekilde yere paralel bükülür
(bu bükülme esnasında kafayı iyi korumak gerekir) oyuncu elleriyle ebenin sıtrından güç alarak bacaklarını "Y" şeklinde açarak zıplar.
en orijinal tekerleme 5 te söylenir.
"beştir beş bizim eşşek senden keleşşş"
beceriksiz olanlardan biri sırtınızdan atlerken kendiyle beraber sizide devirir yada dalağınıza yanlışlıklada olsa bir tekme atarak atlarsa ebe oluur.
-atlamadan evvel ebe kafayı kaldırırsa "kafayı indir ( nezil rasık )" diye bağırılır.
- birinci oyuncu "birdir bir" diye başlar ki oyun da adını buradan alır.
- ikinci ve dördüncü oyuncu atlarken ayıp sözler söylenir. iki için olanı yazamam ama dördüncü oyuncu atlarken dörttür döt (!) der ve atlarken ebenin poposuna tekme atar.
- yedinci oyuncu “yedidir yedii” der ve ebe diğer oyunculardan tekme yer
- sekizinci oyuncu "sekizim sek sek" der ve tek ayak üstüne düşmek zorundadır.diğer oyuncularda tek ayak üsütünde düşmek zorundadir. Seçilen Baş oyuncunun tek ayak üsütnde yaptığı tüm hareketleri diğer oyuncularda yapmak zorundadir eğer ebe olan ile Baş oyuncunun arası iyi ise zor hareketler yaptırarak oyuncuların yanmasını sağlar.
- onuncu oyuncu "onum oturak" der ye poposu ile ebenin sırtına hafifçe oturur.
- ilk turda hiç yanan olmazsa ebe biraz daha dikilir, böylece oyun giderek tehlikeli bir hal almaya başlar. bu tehlikeden hoşlanan haylaz çocuklar ebeye "dikil dikil dikil" diye bağırırlar. bu biraz da ödlek oyuncuların cesaretini kırmak içindir.
- özellikle tozlu topraklı bir zeminde oynanmalıdır ki düşenin bir yeri acımasın ama üstü başı toz toprak içinde kalsın.
İki kişiyle oynanan bir çocuk oyunudur. Yere tebeşirle birbirini izleyen kareler ya da daireler çizilir ve her birinin bir numarası olur. Genelde 9 kutucuktan meydana gelir. Pek çok çeşidi bulunan bu oyunun bir türünde oyuncular, çizili alanların içine sırayla yassı bir taşı ya da kiremit parçası atarlar. Eğer taş çizili alanların dışına düşer ya da çizgiye denk gelirse, taş atma sırası öbür oyuncuya geçer. Atış başarılıysa oyuncu tek ayağı üzerinde sekerken, taşı yere basan ayağıyla iterek bütün boşluklardan geçirmeye çalışır. Eğer öbür ayağı yere değer ya da boşlukların arasındaki çizgilere basarsa ya da taş sıradaki kutucuğun dışına çıkar ve ya çizgi üstünde kalırsa yanar ve sırasını kaybeder. Oyun aslında iki tur halinde oynanır başlarken 1 den 8’e doğru atarak ilerleyip ikinci turda ise 8’den 12’e doğru geri gidilir.
13) Ke'b
14) Siyyeh -------Topaç
ipin bir ucu halka şeklinde orta parmağa gecirilir. diğer ucu ise topaçın etrafına düzgünce sarılır. (topaç ağaçtan yapılır ucunda özel çivisi vardır) İp topaça sarıldıktan sonra elin, hızla ileriye doğru itilip geri çekilmesiyle kazandırılan ivme sonucunda topaçın, mümkün olduğunca uzun süre çevrilmeye çalışıldığı bir oyundur. Değişik kuralları olan farklı biçimlerde oynanılır. Bizim çocukluğumuzda topaç dönerken güzel şekiller sergilemesi için renk renk boyalarla donatılırdı. Tahmin edemeyeceğiniz kadar çok canbazlık ve atraksiyon içeren bir oyundur. Bu işte ustalaşan çocuklar ,yerde dönen topaçı avucunun içine alır, avucunun içinde dönderirdi.
15) Güvercin Taklası
Oyun dörder kişilik iki gurupla oynanır.Bir gurup ebe olur.Diğer gurup bunların üstlerinden takla atarlar.Taklayı atmadıkları zaman diğer gurup ebe olur.Oyun böylece devam eder
16) İp Atlama
Uzunca bir ipi iki ucundan tuttuktan sonra dirseklerinizi kırarak ellerinizi omuz hizasında kaldırılarak ip sallanır.. Daha sonra ipi öne doğru çevirilir. ve ip yere değdiği anda üzerinde zıplanılır. . Oyunu daha zevkli hale getirmek için bir sağ bir sol ayakla, geriye doğru veya dirsekleri çapraz yaparak atlanabilir.
17) Kutu Kutu Pense
Oyuncular el ele tutuşarak daire olurlar ve melodisiyle
“kutu kutu pense
Elmamı yense
Arkadaşım -bir isim söylenir-
Arkasını dönse”
Tekerlemesini söylerler.
Adı söylenen oyuncu arkasını döner. Sırayla herkes arkasını döndükten sonra aynı tekerlemeyle önlerine dönerler.
18) Yakan Top
Kızlı erkekli karışıkda oynanabilen çocukluğumuzun vazgeçilmez oyunu (yakartop) yakan top, top ile oynanır. Topu atmak için eller kullanılır. Tıpkı hentbol gibidir. Ancak burada amaç ortada bulunan kişilere (ortada sıçanlara) topu isabet ettirmektir. Buna “furmak” denir. Kıvraklık ve çevikliğimizi bu bu oyunla geliştirirdik. Bu oyun hız, isabet ve esneklik ister. Kaçanlar atik davranacak, atanlar hızlı ve isabetli olacaklar.
Ortada bulunanlar ya topu yakalamaya çalışır ya da toptan kaçmaya çalışır. Bu sayede bir güzel spor yapılmış olurlar. Top bir bu tarafa, bir öbür tarafa geçtikçe ortada bulunanlarda sular seller gibi bir sağa bir sola kaçışırlar. Bu kaçışmalar esnasında çocuk sesleri çığlık çığlığa karışır. Ortadakiler kaçıp kurtulmak ya da atılan topu havada yakalamak gibi cesaret örneği sergilerken kenardakiler de onların “canını yakmak” için tüm maharetlerini sergilerler. Top o kadar şiddetli atılır ki aynı zamanda vurulan kişinin canını da acıtmak oyunun icabındandır. Özellikle el ve yüze isabet eden top cildi adeta yakar. Bunun için adına “Yakan Top” oyunu denir. Bu yönüyle oyunumuz aynı zamanda cesaret isteyen bir oyundur.
Oyunumuz genellikle okul bahçesinde, yollarda ya da ev önlerinde oynanan bir çocuk oyunudur. Bunun için arasında en az on beş adım uzaklık olan iki çizgi çizilir. Gurubun biri bu iki çizgi arasında diğeri ise sağlı sollu ikiye ayrılarak bu çizginin dışında yer alır. Yakan top oyunu en az 4 kişiyle oynanır. Oyuncular ya sayışarak ya da eşleşerek iki eşit sayıda iki grup oluştururlar. Sonra yazı tura atarak ilk önce hangi gurubun ortada olacağına karar verilir. Birinci çıkan grup ortaya geçer. Ondan sonra diğer grup ortadaki grubu top ile vurmaya çalışır. Eğer atılan top birine gelirse o kişi oyun dışına çıkar. Top atılınca gelen topu havada yakalayan bir can kazanmış olur ve ilk vuruluşunda vurulmadı sayılır Eğer gruptaki herkes vurulursa diğer grup ortaya geçiyor. Ve bu sefer de diğer grup onları vurmaya çalışır.
19) Tak Toka
20) Mendil Kapmaca
Mendil Kapmaca Oyununu, eşit sayıda oyuncudan oluşan iki takım arasında oynanır. Takımlar, aralarında 20–25 metre aralık bırakacak biçimde, karşılıklı birer sıra halinde dizilir. İki sıranın ortasındaki alanın tam orta yerine, yarım metre çapında bir daire çizilir ve ortasına mendil ya da başka bir nesne koyulur. Oyunu yöneten bir hakem ya da kaptan seçilir. Bu hakem dairenin ortasında durarak mendili de elinde tutabilir. Hakem "5'ler!" diye bağırınca, her iki takımdan beşinci oyuncular koşarak mendili kapıp kaçar. Mendili kapanı kovalayan öbür oyuncu onu yakalamaya çalışır. Mendili alan oyuncu yakalanmadan eski yerine dönebilirse, takımına bir sayı kazandırır. Yakalanıp mendili kaptırırsa, takımı bir sayı kaybeder. Mendili alan oyuncunun yakalanmadan yerine dönmesi üzerine, hakem yeniden her iki takıma seslenir ve oyun sürer. Oyunu, daha çok sayı alan takım kazanmış olur. 21) Çoço Ihmari Mın Sekık 22) Dıbbıt ıl Emye------------------Kör Ebe
Körebe olarak adlandırılan oyuncunun gözleri bir mendil veya bir eşarp gibi bir malzemeyle bağlanır ve ebe etrafını göremez hale getirilir. Diğer oyuncular körebenin etrafında dolaşır ve ona dokunurlar. Körebe onları yakalamaya çalışır. Körebe birini yakalarsa hemen adını söylemelidir. Eğer yanlış ad söylerse oyun tekrar başlar ve Körebenin ebeliği devam eder. Eğer yakaladığının adını doğru söylerse yakalanan ebe olur 23) Telden Yapılan Oyuncak Araba
24 Kör Ebe 25) Matoye
|
26 ) Tahtalı uçurtma
27 ) yumurta tokuşturma
28 ) Halat ( ip ) çekme
29 ) gazoz kapağı vurmaca
30 ) yüzük oyunu
31 ) İsim, Artist, Şehir bulmaca
32 ) Çivili para oyunu
33 ) Dama (Üçlü, Dokuzlu, Onikili, Onaltılı)
34 ) Kartopu
35 ) Kızak Kayma
36 ) Çuvalda Koşma yarışı